2024 گرم‌ترین سال تاریخ با دمای بی‌سابقه

خلاصه مقاله

سال 2024 با ثبت دمای جهانی 1.5 درجه سانتی‌گراد بالاتر از دوره پیش‌صنعتی، به‌عنوان گرم‌ترین سال تاریخ ثبت شد. سرویس تغییرات اقلیمی کپرنیکوس گزارش داد که انتشار دی‌اکسید کربن از سوخت‌های فسیلی باعث خشکسالی‌های شدید در ایتالیا و آمریکای جنوبی، سیل‌های مرگبار در نپال، سودان و اروپا، موج‌های گرمایی کشنده در مکزیک و عربستان، و طوفان‌های ویرانگر در آمریکا و فیلیپین شده است. مطالعات علمی نقش فعالیت‌های انسانی را در این بلایا تأیید می‌کنند. کاهش سوخت‌های فسیلی و حمایت از کشورهای آسیب‌پذیر ضروری است.

مقدمه

دانشمندان اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند که سال 2024 گرم‌ترین سال از زمان آغاز ثبت داده‌های آب‌وهوایی بوده است. دمای بی‌سابقه‌ای که در این سال تجربه شده، احتمالاً تا چند ماه ابتدایی سال 2025 نیز ادامه خواهد داشت. این گزارش بر اساس داده‌های سرویس تغییرات اقلیمی کپرنیکوس (Copernicus Climate Change Service) اتحادیه اروپا منتشر شده و زنگ خطری برای تشدید اثرات تغییرات اقلیمی است.

سال 2024: گرم‌ترین سال تاریخ

بر اساس داده‌های سرویس تغییرات اقلیمی Copernicus ، سال 2024 به‌طور قطعی گرم‌ترین سال ثبت‌شده در تاریخ است. میانگین دمای جهانی در این سال برای اولین بار از 1.5 درجه سانتی‌گراد (2.7 درجه فارنهایت) نسبت به دوره پیش‌صنعتی (1850-1900) فراتر رفته است. این در حالی است که سال 2023 پیش‌تر عنوان گرم‌ترین سال را به خود اختصاص داده بود، اما 2024 این رکورد را شکسته است.

این گرمایش جهانی با رویدادهای آب‌وهوایی شدید در سراسر جهان همراه بوده است. از خشکسالی‌های شدید در ایتالیا و آمریکای جنوبی گرفته تا سیل‌های مرگبار در نپال، سودان و اروپا، موج‌های گرمایی کشنده در مکزیک، مالی و عربستان سعودی که جان هزاران نفر را گرفت، و طوفان‌های ویرانگر در آمریکا و فیلیپین، همگی نشان‌دهنده تأثیرات مخرب تغییرات اقلیمی هستند.

مطالعات علمی تأیید کرده‌اند که ردپای فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه انتشار گازهای گلخانه‌ای، در تمامی این بلایای طبیعی دیده می‌شود.

چرا 2024 این‌قدر گرم بود؟

دلیل اصلی گرمایش بی‌سابقه زمین، افزایش انتشار دی‌اکسید کربن (CO₂) ناشی از سوزاندن سوخت‌های فسیلی مانند نفت، گاز و زغال‌سنگ است. این گازها گرما را در جو زمین به دام می‌اندازند و باعث افزایش دمای جهانی می‌شوند. با وجود تعهدات بسیاری از دولت‌ها برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و رسیدن به «انتشار خالص صفر» (یعنی حالتی که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای با جذب آن‌ها برابر شود)، متأسفانه انتشار جهانی CO₂ در سال 2024 به بالاترین سطح خود رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد که تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی هنوز کافی نیست.

تأثیرات گرمایش جهانی در سال 2024

گرمایش زمین در سال 2024 پیامدهای گسترده‌ای در سراسر جهان به همراه داشت. در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم:

- خشکسالی‌های شدید: مناطق وسیعی از ایتالیا و آمریکای جنوبی با کمبود شدید آب مواجه شدند که کشاورزی و زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داد.

- سیل‌های مرگبار: بارندگی‌های شدید در کشورهایی مانند نپال، سودان و بخش‌هایی از اروپا باعث سیل‌هایی شد که جان بسیاری را گرفت و خسارات مالی سنگینی به بار آورد.

- موج‌های گرما: موج‌های گرمایی در مکزیک، مالی و عربستان سعودی به مرگ هزاران نفر منجر شد. این گرما برای افراد مسن، کودکان و کسانی که به امکانات خنک‌کننده دسترسی نداشتند، به‌ویژه خطرناک بود.

- طوفان‌های ویرانگر: طوفان‌های گرمسیری در آمریکا و فیلیپین خسارات گسترده‌ای به زیرساخت‌ها وارد کردند و زندگی میلیون‌ها نفر را مختل کردند.

این رویدادها نشان می‌دهند که تغییرات اقلیمی دیگر یک تهدید دور نیست، بلکه واقعیتی است که هم‌اکنون زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار داده است.

مذاکرات جهانی و چالش‌های پیش‌رو

دو هفته پیش از انتشار این گزارش، در مذاکرات اقلیمی سازمان ملل متحد، توافقی به ارزش 300 میلیارد دلار برای مقابله با تغییرات اقلیمی به دست آمد. اما کشورهای فقیرتر این مبلغ را برای جبران خسارات ناشی از بلایای اقلیمی کافی ندانستند. هزینه‌های مربوط به این بلایا، مانند بازسازی پس از سیل یا جبران خسارات کشاورزی ناشی از خشکسالی، به‌مراتب بیشتر از این مقدار است.

این در حالی است که نیاز به اقدامات فوری برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. دانشمندان تأکید دارند که رسیدن به «انتشار خالص صفر» تنها راه برای جلوگیری از بدتر شدن گرمایش جهانی است.

آیا امیدی به کاهش گرما در سال 2025 وجود دارد؟

دانشمندان در حال بررسی احتمال وقوع پدیده آب‌وهوایی «La Nina» در سال 2025 هستند. La Nina به کاهش دمای سطح اقیانوس‌ها منجر می‌شود و ممکن است به‌طور موقت دمای جهانی را کمی کاهش دهد. این پدیده برخلاف «El Nino» است که در اوایل سال 2024 پایان یافت و به گرمایش بیشتر زمین کمک کرده بود.

با این حال، Friederike Otto، استاد دانشگاه امپریال کالج لندن، هشدار می‌دهد: حتی اگر لانینا در سال 2025 رخ دهد، این به معنای بازگشت دماها به حالت عادی یا ایمن نیست. ما همچنان با دماهای بالا، موج‌های گرما، خشکسالی‌ها، آتش‌سوزی‌های جنگلی و طوفان‌های گرمسیری خطرناک مواجه خواهیم بود. به عبارت دیگر، کاهش موقت دما به دلیل لانینا نمی‌تواند روند بلندمدت گرمایش زمین را که ناشی از فعالیت‌های انسانی است، متوقف کند.

داده‌های علمی و پیشینه تاریخی

سرویس تغییرات اقلیمی کپرنیکوس داده‌های خود را از سال 1940 ثبت کرده و آن‌ها را با سوابق دمایی جهانی که به سال 1850 بازمی‌گردد، مقایسه می‌کند. بر اساس این داده‌ها، نوامبر 2024 دومین نوامبر گرم تاریخ (پس از نوامبر 2023) بود.

چه باید کرد؟

برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی، اقدامات زیر ضروری است:

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای: دولت‌ها، صنایع و افراد باید استفاده از سوخت‌های فسیلی را کاهش دهند و به منابع انرژی پاک مانند انرژی خورشیدی و بادی روی بیاورند.

حمایت از کشورهای در معرض خطر: کشورهای فقیرتر که کمترین نقش را در ایجاد تغییرات اقلیمی دارند، بیشترین آسیب را از آن می‌بینند. حمایت مالی و فنی از این کشورها ضروری است.

افزایش آگاهی عمومی: آموزش مردم درباره تأثیرات تغییرات اقلیمی و راه‌های کاهش آن می‌تواند به تغییر رفتارهای روزمره و حمایت از سیاست‌های سبز کمک کند.

نتیجه‌گیری

سال 2024 به‌عنوان گرم‌ترین سال ثبت‌شده در تاریخ، هشداری جدی برای همه ماست. از موج‌های گرما و خشکسالی‌ها گرفته تا سیل‌ها و طوفان‌های ویرانگر، اثرات تغییرات اقلیمی بیش از هر زمان دیگری آشکار شده‌اند. اگرچه پدیده‌هایی مانند لانینا ممکن است به‌طور موقت دما را کاهش دهند، اما بدون اقدام جدی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، گرمایش زمین و پیامدهای آن ادامه خواهد یافت.

منابع

گزارش Kate Abnett and Alison Withers

https://www.reuters.com/business/environment/2024-will-be-hottest-year-record-eu-scientists-say-2024-12-09/